GEDONDER IN DE HEMEL
Door: R.H.M. Göttgens
14 oktober 1943, het tweede bombardement op Schweinfurt
De belevenissen van de Amerikaanse bemanning van Lt. Cole
HET BEGIN
Het verhaal begint met de aankomst van de bemanningsleden van luitenant Cole in augustus 1943 op vliegveld Thurleigh, bij Bedford, Bedrfordshire in Engeland, een vroegere RAF basis, die in september 1942 is overgedragen aan de 8th US Army Air Force European Bomber Command. Vanaf 1942 groeit deze basis sterk en die herbergt uiteindelijk 4 squadrons van de 306th Bomb Group (Heavy), met de bijnaam: “Reich Wreckers” ( Vernietigers van das Reich) en in totaal meer dan 60 vliegende forten. Cole’s team behoort tot het 423rd Bomb Squadron, met de bijnaam: “The Fiery Phantoms” (Vurige Spoken). De B-17F van Lt. Cole heeft als registratienummer: 42-29971. De helft van de bemanning is in 1941 vrijwillig in militaire dienst getreden. De meesten hebben bij aankomst op het vliegveld al de nodige missies achter de rug.
HET TEAM
1= Bommenrichter/Front Schutter: 2e Luitenant Joseph M. Columbus, 22 jaar
2= Navigator: 2e Luitenant Charles R Keuhn, 22 jaar.
3= 1e Piloot: 1st Luitenant Vernon K. Cole, 24 jaar.
4= Copiloot: 2e Luitenant Robert E. Partridge, 25 jaar.
5= Top Koepel Schutter/Ingenieur: Technisch Sergeant Robert D. Folk, 22 jaar.
6= Radio Operator/Schutter: Technisch Sergeant Robah C. Shields, 24 jaar.
7= Bodem Koepel Schutter: Staf Sergeant Donald Richardson, 22 jaar.
8= Romp Schutter Rechts: Staf Sergeant Frederick W. Zumpf, 19 jaar
9= Romp Schutter Links/Assistent. ing.: Staf Sergeant Adrien H. Wright, 20 jaar.
10= Staartschutter: Staf Sergeant Irving J. Mills, 23 jaar.
ZWARTE DONDERDAG 14 OKTOBER 1943
De dag begint al vroeg met ontbijt voor alle manschappen op het vliegveld, waarna men uitleg krijgt over de missie van vandaag: een precisie bombardement op de kogellagerfabrieken van Schweinfurt, 100 km oostelijk van Frankfurt am Main. De fabrieken zijn cruciaal voor de productie van o.a. tanks en vliegtuigen.
De weercondities boven Engeland zijn slecht: dikke mist en regen. De geplande tijd van het bombardement op Schweinfurt is rond 14.30 uur.
Om 10.15 uur geeft een vuurpijl aan, dat er groen licht is voor de aanval. De 18 aangewezen vliegtuigen van 306th BG steigen op voor hun missie naar Schweinfurt.
Alle 291 B-17’s en 60 B-24 Liberators, die de missie moeten uitvoeren, vliegen richting het continent. De B 24’s worden alleen als afleidings-manoeuvre ingezet om de Duitse jagers weg te lokken van de eigenlijke aanvalsgolf. 37 B-17’s moeten om diverse redenen terugkeren. Om de start nog erger te maken zijn diverse jagers- ter bescherming van de bommenwerpers- niet in staat om de aan hen toegewezen vliegtuigen te vinden, waardoor gaten ontstaan in de verdedigingsstructuur. Bovendien zijn de jagers niet uitgerust met extra brandstoftanks, waardoor hun reikwijdte beperkt is en ze slechts korte duur bescherming kunnen geven (tot omgeving Aken)
OP WEG NAAR SCHWEINFURT
Even voor 13.00 uur bereiken de B-17’s het Continent boven de kust van Zeeland en vliegen verder over midden België. Ze ontmoeten vooralsnog slechts geringe en onnauwkeurige luchtafweer boven Domburg en Antwerpen. Bij de Maas ten noord oosten van Hasselt, dichtbij de Nederlandse grens, breekt ploseling een Duitse jager door het heige mitrailleurvuur van de B-17’s en de Amerikaanse jagers en valt het vliegtuig van Lt. Cole aan. Op 26.500 voet wordt het toestel door een raket getroffen, midden in het bommenrek, Sgt. Richardson wordt onmiddellijk gedood door vuur en raketscherven. De B-17 vliegt in brand en wordt oncontroleerbaar. Lt. Cole moet zijn formatie verlaten en beveelt onmiddellijk uit het toestel te springen, terwijl hij wanhopig probeert het vliegtuig zolang mogelijk in de lucht te houden.
GETROFFEN DOOR EEN RAKET
De luchtaangevechten worden ondertussen door inwoners van o.a Sittard, Geleen en Beek gadegeslagen.
Drie bemanningsleden springen uit het vliegtuig, ze landen alle drie in de buurt van het Belgische Eisden, ten noord- oosten van Hasselt, waar zij door de Duitsers krijgsgevangen worden gemaakt. De B-17 maakt een duikvlucht, maar Lt. Cole slaagt erin om het toestel te stabiliseren, zodat het niet boven Sittard neerstort, met alle vreselijke gevolgen vandien.
Dan vind er ten zuiden van Sittard een explosie plaats in het vliegtuig. Sgt Shields wordt daarbij gedood. Drie andere bemanningsleden hebben geluk. Zij worden door de druk van de explosie uit het vliegtuig geblazen en landen veilig in Geleen. Helaas is Sgt. Zumpf niet in staat het toestel op tijd te verlaten. Ook deze bemanningsleden raken na de landing in Duitse krijgsgevangenschap.
Ondertussen wordt Lt. Cole door de explosie zwaar gewond uit het toestel geslingerd en belandt in een boom in Geleen. Voordat hij sterft, vraagt hij nog naar een priester.
Door de explosie rollen de bommen uit het vliegtuig en raken de grond tussen Geleen en Beek. De boerderij van de Fam. Stassen in Beek wordt door een bom geraakt, boort zich door het dak en alle verdiepingen en land vervolgens in de kelder. Gelukkig ontploft hij niet, maar richt wel veel schade aan. Lege patroonhulzen worden overal gevonden en als souvenir meegenomen. Wegens de hevige gevechten in de lucht en de aanwezigheid van onontplofte bommen en munitie wordt het treinverkeer tussen Maastricht en Bunde een tijd stilgelegd, evenals het wegverkeer tussen Neerbeek en Beek.
DE CRASH IN BEEK
Na de explosie komt het toestel uiteindelijk neer in Beek, het gebied kan worden geindentificeerd rond de voormalige woning van Dr. Beckers aan de Bourgognestraat.
DE crashlocatie wordt al spoedig gevonden door inwoners van Beek en later door de Duitsers. De vliegtuigdelen liggen verspreid over een oppervlakte van 5000 vierkant meter. Door het felle vuur en de ontploffende munitie kan niemand te dichtbij komen en kunnen de drie lichamen in de romp pas later geborgen worden. De Sergeanten Richardson en Shields kunnen worden geindentificeerd a.d.h.v. van hun indentiteitsplaatjes. Het lichaam van Sgt. Zumpf is zodanig verbrand, dat indentificatie pas veel later kon plaatsvinden.
Later gaat de jonge scholier Harry Rouvroye uit Elsloo terplekke kijken. Vele klein onderdelen liggen weidverspreid tot wel aan het terrein van de Oude Pastorie toe. Harry slaagt erin enkele vliegtuigonderdelen – zoals een kompas, een landingslicht en motoronderdelen – te stelen onder de neus van de Duitse bewaker. Deze onderdelen liggen nu in het Streekmuseum van Elsloo.
ONDERDELEN B-17
Daags na de crash pompen de Duitsers de benzine uit de vleugeltanks en Franse krijgsgevangenen snijden de vliegtuigonderdelen in kleinere stukken. Het schroot wordt vervolgens naar het station gebracht en daar op open wagons geladen. De vleugels met de Amerikaanse ster worden bovenop gelegd, zodat iedereen kon zien, dat een Amerikaans toestel was neergehaald. Duitse propaganda ten top.
De trein vertrekt naar Utrecht, waar een gespecialiceerd bedrijf de delen recyclet en naar Duitsland vervoert. Het roemloze einde van het leven van de B-17F van Lt. Cole.
Als de lichamen van de vier bemanningsleden zijn geborgen, worden zij overgebracht naar de algemene begraafplaats van Maastricht. Daar worden zij met militaire eer in geweide grond begraven. De lichamen blijven daar tot na de bevrijding van Nederland en worden dan begraven op het Amerikaans militaire kerkhof te Margraten, de lichamen van de Sergeanten Zumpf en Shields bevinden zich nog steeds aldaar..De anderen zijn in 1946 gerepatrieerd naar de USA.
ONTHULLING MONUMENT
Zaterdag 14 oktober werd even na 14.00 uur in het bijzijn van diverse hoogwaardigheidsbekleders, waaronder chargé d’Affaires Shawn Crowley van de Amerikaanse ambassade, plaatsvervangend gouverneur Ger Koopmans, burgemeester Dieudonné Akkermans van de gemeente Eijsden-Margraten en burgemeester Christine van Basten-Boddin van de gemeente Beek onder grote belangstelling van het publiek, het monument ‘Gedonder in de hemel’ onthuld.
Sterke band
Na diverse speeches waar naast de heldhaftige daden van de crew en burgers die hun hielpen ook de sterke band tussen de Verenigde Staten en Nederland nog eens werd aangehaald, kon het monument dat is opgericht ter nagedachtenis aan de bemanning van de op 14 oktober 1943 neergeschoten B17 bommenwerper met registratienummer 42-29971 onthuld worden. De onthulling vond plaats in het bijzijn van 35 nabestaanden van de Amerikaanse militairen.
Emotionele momenten
Na de onthulling werden door de Fanfare Bereden Wapens uit Vught de volksliederen van beide landen gespeeld, waarna er een ogenblik stilte was. Vervolgens werden er bloemen gelegd ter nagedachtenis aan de 10-koppige crew van de bommenwerper, van wie er 4 omkwamen tijdens de crash. Bijzonder emotioneel was het moment dat de nu 92-jarige echtgenoot van 1 van de bemanningsleden zelf de eerste bos bloemen mocht leggen. Zichtbaar aangeslagen, maar ook dankbaar, knielde zij voor het monument.
Na haar waren de diverse hoogwaardigheidsbekleders aan de beurt om de laatste eer te bewijzen aan de mannen die voor onze vrijheden hun leven op het spel hebben gezet en gegeven. Ook de stichtingen Veteranen Beek en Herdenking Oorlogsslachtoffers Beek waren aanwezig en legden bloemen neer.